Liên minh châu Âu (EU) – Viện sinh thái và bảo vệ công trình đã có một hành trình đáng kinh ngạc từ khi thành lập năm 1992 theo Hiệp ước Maastricht. Tuy vậy, nhiều phương diện của Liên minh châu Âu đã xuất hiện từ trước đó, từ thập kỷ 1950, thông qua các tổ chức tiền thân.
Thành viên
Liên minh châu Âu bắt đầu từ chiến tranh thế giới thứ II, khi ý tưởng về hội nhập châu Âu được hình thành nhằm ngăn chặn sự tàn phá và chiến tranh. Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Robert Schuman là người đầu tiên đưa ra ý tưởng này trong một bài phát biểu nổi tiếng vào ngày 9 tháng 5 năm 1950. Ngày này được coi là ngày thành lập EU và được kỉ niệm hàng năm là Ngày châu Âu. Ban đầu, EU bao gồm 6 quốc gia thành viên là: Bỉ, Đức, Italia, Luxembourg, Pháp, Hà Lan. Năm 1973, số thành viên tăng lên 9. Năm 1981, tăng lên thành 10. Năm 1986, tăng lên thành 12. Năm 1995, tăng lên thành 15. Năm 2004, tăng lên thành 25. Năm 2007, tăng lên thành 27.
Dưới đây là danh sách 27 quốc gia thành viên của Liên minh châu Âu sắp xếp theo năm gia nhập:
- 1957: Bỉ, Đức, Italy, Luxembourg, Pháp, Hà Lan
- 1973: Đan Mạch, Ireland, Anh
- 1981: Hy Lạp
- 1986: Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha
- 1995: Áo, Phần Lan, Thụy Điển
- Ngày 1/5/2004: Séc, Hungary, Ba Lan, Slovakia, Slovenia, Litva, Latvia, Estonia, Malta, Cộng hòa Síp
- Ngày 1/1/2007: Romania, Bulgaria.
Hiện nay, EU có diện tích là 4.422.773 km² với dân số là 492,9 triệu người (2006); và tổng GDP là 11.6 nghìn tỉ euro (~15.7 nghìn tỉ USD) trong năm 2007. Hầu hết các quốc gia châu Âu đều là thành viên của Liên minh châu Âu.
Tuy nhiên, vẫn còn 22 quốc gia chưa gia nhập Liên minh châu Âu, bao gồm Albania, Andorra, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bosnia & Herzegovina, Croatia, Grugia, Iceland, Liechtenstein, Macedonia, Moldova, Monaco, Montenegro, Na Uy, Nga, San Marino, Serbia, Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Sĩ, Ukraina và Vatican.
Quá trình thành lập
- Hiệp ước Paris: Năm 1951, Hiệp ước Paris là cơ sở cho việc thành lập Cộng đồng Than châu Âu (ECSC).
- Hiệp ước Roma: Năm 1957, Hiệp ước Roma là cơ sở cho việc thành lập Cộng đồng Nguyên tử châu Âu (Euratom) và Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC).
- Hội đồng châu Âu: Từ năm 1967, các cộng đồng trên được hợp nhất và gọi là Hội đồng châu Âu.
- Thị trường chung châu Âu: Năm 1987, EU triển khai kế hoạch xây dựng “Thị trường nội địa thống nhất Châu Âu”.
- Hiệp ước Maastricht: Hiệp ước này được ký vào tháng 12 năm 1991 tại Maastricht, Hà Lan. Hiệp ước Maastricht nhằm thành lập liên minh kinh tế và tiền tệ, cùng với việc thực hiện chính sách đối ngoại và an ninh chung.
- Hiệp ước Amsterdam: Hiệp ước này được ký vào ngày 2 tháng 10 năm 1997 tại Amsterdam. Nó sửa đổi và bổ sung một số lĩnh vực chính bao gồm các quyền cơ bản, tư pháp và đối nội, chính sách xã hội và việc làm, chính sách đối ngoại và an ninh chung.
- Hiệp ước Schengen: Hiệp ước Schengen cho phép sự tự do đi lại của công dân các nước thành viên. Hiện tại, 14 trong số 25 nước thành viên EU đã tham gia khu vực Schengen.
- Hiệp ước Nice: Hiệp ước Nice (11 tháng 12 năm 2000) tập trung vào cải cách thể chế và tăng cường vai trò của Nghị viện châu Âu.
Cơ cấu tổ chức
EU có bốn cơ quan chính là Hội đồng Bộ trưởng, Uỷ ban Châu Âu, Nghị viện Châu Âu và Toà án Châu Âu.
- Hội đồng Bộ trưởng: Là cơ quan lãnh đạo tối cao của Liên minh châu Âu. Hội đồng Bộ trưởng quyết định các chính sách lớn của EU và bao gồm các Bộ trưởng đại diện cho các thành viên.
- Uỷ ban Châu Âu: Là cơ quan điều hành gồm 20 uỷ viên, nhiệm kỳ 5 năm, được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Uỷ ban Châu Âu có vai trò điều phối và thực hiện các chính sách của EU.
- Nghị viện Châu Âu: Gồm 732 Nghị sĩ, nhiệm kỳ 5 năm, được bầu theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu. Nghị viện Châu Âu có vai trò thông qua ngân sách và giám sát việc thực hiện các chính sách của EU.
- Toà án Châu Âu: Toà án Châu Âu có vai trò độc lập và bảo vệ quyền của EU. Toà án này đặt trụ sở tại Luxembourg và bao gồm 15 thẩm phán và 9 trạng sư.
Trên thực tế, Liên minh châu Âu không chỉ là một liên minh kinh tế, mà còn là một cộng đồng chính trị và văn hóa. Việc hội nhập châu Âu mang lại nhiều lợi ích cho các quốc gia thành viên, như tự do đi lại, tăng cường quyền lực của Nghị viện Châu Âu và thị trường chung châu Âu.
Đối với Việt Nam, EU là một đối tác quan trọng trong nhiều lĩnh vực, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế và xã hội của đất nước. Để tìm hiểu thêm về Liên minh châu Âu và các hoạt động của Viện sinh thái và bảo vệ công trình, truy cập viênbaovecongtrinh.vn.